Towarzystwo Przyjaciół Sułowa

Wniosek o nadanie praw miejskich

Dlaczego chcemy zostać miastem:

Najczęstsze wątpliwości i pytania

Wzrost podatków – nieprawda, gdyż wysokość podatków ustala samorząd bez

względu na status miejscowości

Wzrost opłat za wodę, wywóz śmieci, przedszkole i innych opłat lokalnych –

nieprawda, gdyż opłaty te ustala samorząd niezależnie od statusu miejscowości

Utrata dodatku wiejskiego dla nauczycieli – nieprawda, gdyż dodatek wiejski

przysługuje nauczycielom pracującym w miejscowości do 5 tys. mieszkańców,

niezależnie od tego czy są to wioski, czy miasta

Zmniejszenie subwencji oświatowej – nieprawda, wysokość subwencji nie

zależy od statusu miejscowości

Utrata możliwości uzyskania środków unijnych dla wsi – nieprawda, ponieważ

gminy miejsko-wiejskie mogą ubiegać się o środki z funduszy europejskich, tak

jak gminy wiejskie, a dodatkowo mogą ubiegać się o środki przeznaczone

dla ośrodków miejskich

Likwidacja dopłat rolniczych – nieprawda, gdyż rolnik ma prawo otrzymać

dopłaty niezależnie od tego, czy gospodarstwo jest na terenie miasta, czy wsi

Zakaz hodowli zwierząt na terenie miejskim – nieprawda, nie ma takiego

zakazu. Ewentualnie zakaz jest związany z uciążliwością hodowli dla

mieszkańców, zarówno wsi, jak i miasta

Utrata stypendiów unijnych dla mieszkańców wsi – nieprawda, gdyż prawo do

stypendium zachowują uczniowie i studenci z miejscowości do 5 tys.

mieszkańców

Wymiana dowodów osobistych – nieprawda, gdyż dowody podlegają

wymianie dopiero po utracie ich ważności

Wysokie koszty zmiany, które poniesie administracja – nieprawda, gdyż będą

to jedynie koszty zmiany szyldów i pieczątek w Urzędzie Gminy. Instytucje

gminne (GOPS, Biblioteka, GOK) nie muszą zmieniać swoich nazw

Wzrost administracji – nieprawda, gdyż jest to zależne jedynie od ustaleń

samorządu

Wyższa pensja burmistrza – nieprawda, gdyż pensję burmistrza, taką samą jak

pensję wójta, ustala samorząd wg stawki ustawowej dla gminy do 15 tys.

mieszkańców

O nadaniu statusu miasta zadecydują Mieszkańcy naszej Gminy!

W dniach od 20 lutego do 20 marca zostaną przeprowadzone konsultacje z

mieszkańcami Gminy Sanniki w sprawie nadania praw miejskich miejscowości

Sanniki. W tym terminie odwiedzą Państwa w domach Pełnomocnicy ds. konsultacji,

które zostaną przeprowadzone w formie bezpośredniej poprzez osobiste składanie

przez mieszkańców podpisów na listach konsultacyjnych. Jeśli ktoś z Państwa nie

będzie obecny w domu podczas konsultacji, a zechce oddać swój głos, będzie mógł to

uczynić w dniach 5, 12 i 19 marca (niedziele) w godzinach od 8:00 do 19:00 w

Urzędzie Gminy w Sannikach, sala posiedzeń (I piętro) w obecności Pełnomocnika

ds. konsultacji.

Nie bójmy się! Zdecydujmy sami! Każdy głos jest bardzo ważny!

Co innym dał status miasta, czyli nadzieje kontra rzeczywistość

Większość miejscowości, które starały się i starają się o status miasta, w swojej historii były już miastami. Dlatego „odzyskanie” statusu miasta to m.in. spełnienie dążeń i aspiracji miejscowej ludności.

WSKRZESZANIE MIAST

Na rynku w Nowej Słupi rozpoczyna się szlak królewski na Święty Krzyż. Każdego roku obok kamiennego pielgrzyma, który ponoć przesuwa się co roku o ziarenko piasku w kierunku stojącego na szczycie klasztoru, przechodzą tysiące wycieczek i pielgrzymek. Miasteczko liczy ok. 1200 mieszkańców, a cała gmina 9 tys. Włodzimierz Zaręba, zastępca wójta, a od 1 stycznia burmistrza, pytany, po co miejscowości prawa miejskie, mówi „Rz": – Chcemy wreszcie skończyć z dekretem cara.

Nowa Słupia prawa miejskie uzyskała w głębokim średniowieczu (przyjmuje się 1266 r.), ale utraciła je w 1869 r. na skutek carskich szykan za udział w powstaniu styczniowym. Podobne sankcje spotkały leżące nad Wisłą Koszyce, ale też pobliski Szydłów, przez wieki miasto królewskie z licznymi zabytkami, w tym synagogą i zamkiem królewskim z XIV w.

close

Prawo wymaga jednak przeprowadzenia przynajmniej konsultacji z mieszkańcami. Czasem są to referenda lokalne.

EKSPANSJA I OPÓR

Zmiany nie mogą być, jak wskazał Trybunał Konstytucyjny w związku z poprzednimi sporami na tle podobnych modyfikacji, robione w ostatniej chwili. Zarówno gdy chodzi o ich wprowadzenie, jak i wycofywanie się z nich, co ze względu na emocje czasem się zdarza. W każdym razie decyzja o zmianach należy do rządu, jest podejmowana w połowie roku i obowiązuje od 1 stycznia następnego roku.

Takich emocji nie budzi nadawanie statusu miasta, zwłaszcza gdy zostaje w gminie, tylko już nie wiejskiej, ale miejsko-wiejskiej.

Jeśli chodzi o formalne wymogi, to aby miejscowość uzyskała prawa miejskie, musi mieć miejski układ architektoniczny, większość mieszkańców utrzymywać się winna z działalności pozarolniczej, a do niedawna wymagano, aby liczyła przynajmniej ok. 2 tys. mieszkańców. Przed rokiem dla Wiślicy uczyniono wyjątek – została miastem, licząc 502 mieszkańców. Ale to szczególne miasto, ponoć wręcz starożytne.

Czy każda miejscowość, która wnioskuje o prawa miejskie otrzyma je?

KUPON RABATOWY

Nie każda miejscowość wnioskująca o prawa miejskie może liczyć na przychylną decyzję Rady Ministrów. W tym roku negatywnie zaopiniowano wniosek przekształcenia miejscowości Skarbimierz-Osiedle w województwie opolskim, choć było to już drugie podejście władz gminy. Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu rozporządzenia — układ urbanistyczny miejscowości Skarbimierz-Osiedle opiera się na zabudowie przemysłowej i usługowej. Siatka osadnicza jest mało rozwinięta w stosunku do zabudowy przemysłowej i usługowej. Brak jednoznacznie wyodrębnionego centrum miejscowości. Ponadto, miejscowość nie posiadała wcześniej praw miejskich.

Co zmieniają prawa miejskie?

Pierwszą zauważalną zmianą są m.in. tablice urzędowe oraz organ wykonawczy gminy – z chwilą nadania praw miejskich dotychczasowy wójt staje się burmistrzem. Nie bez znaczenia są także względy prestiżowe oraz większa skłonność potencjalnych inwestorów do zainteresowania się terenami miejskimi. W miastach łatwiej jest także przeprowadzić proces odrolnienia działek, np. w celu zabudowania ich budownictwem indywidualnym lub przemysłowym.

W ostatnim czasie wymienia się również argumenty sprawiedliwości historycznej, szczególnie w przypadku miejscowości o długich tradycjach miejskich, które zostały przerwane w różnych okolicznościach np. decyzją władz zaborczych.

Kiedy miejscowość może stać się miastem?

KUPON RABATOWY

Według ustawy, aby miejscowość mogła otrzymać prawa miejskie, musi w niej być zameldowanych ponad 2000 osób. Ze względów historycznych dopuszcza się jednak wyjątki, czego przykładem może być np. Wiślica w województwie świętokrzyskim, którą zamieszkuje około 500 osób. Miejscowość otrzymała prawa miejskie w 2018 roku, głównie ze względu na jej znaczenie w historii Polski. Oprócz zabytków sięgających czasów przedpiastowskich, istotny był fakt, że Wiślica była miastem od 1326 roku. Swój status straciła dopiero w 1870 roku na mocy działań rosyjskich władz.

Kto nadaje prawa miejskie?

Innymi przesłankami za nadaniem praw miejskich są współcześnie: zwarta zabudowa miejska a nie zagrodowa oraz struktura gospodarcza, w której przynajmniej 2/3 mieszkańców zatrudniona jest poza rolnictwem. Zgodnie z ustawą z 1990 roku i samorządzie gminnym w kompetencjach Rady Ministrów leży nadanie lub zniesienie statusu miasta, podobnie jak zmiana jego granic.

JAK WIEŚ MOŻE UZYSKAĆ PRAWA MIEJSKIE?

Coraz głośniej mówi się, że Gdów uzyska prawa miejskie. A przynajmniej wydaje się, że niektórym z lokalnych „dygnitarzy” dość mocno na tym zależy. Powstaje pytanie: czy mieszkańcom i samej miejscowości akurat jest to potrzebne? Jak w każdej tego typu informacji  jest dużo chaotycznych danych, mało sensownych przesłanek i jeszcze więcej nieprzemyślanych publicznych wypowiedzi.  

Każdego roku do ministra właściwego od spraw administracji publicznej wpływa kilka wniosków gmin oraz miejscowości o przyznanie praw miejskich. Wniosek taki może złożyć rada gminy za pośrednictwem właściwego wojewody.

Zgodnie z artykułem 4 Ustawy o samorządzie gminnym  Rada ministrów w drodze rozporządzenia nadaje gminie lub miejscowości status miasta i ustala jego granice. Właściwy wojewoda, nie później niż w ciągu 30 dni od dnia otrzymania wniosku, przekazuje go wraz ze swoją opinią do ministra administracji publicznej, z kolei wnioski rozpatrywane są nie później niż do dnia 31 lipca roku poprzedzającego rok budżetowy, w którym ma nastąpić zmiana.

Wniosek, o którym wyżej mowa, powinien zawierać treść proponowanej zmiany wraz z uzasadnieniem, stanowisko wnioskodawcy (rady gminy) dotyczące infrastruktury społecznej i technicznej oraz układ urbanistyczny i charakter zabudowy. Ponadto do wniosku o przyznanie praw miejskich dołącza się podstawowe dane statystyczne dotyczące liczby ludności na terenie objętym wnioskiem, a także powierzchnię tego terenu:

  • w hektarach, z wyszczególnieniem obrębów ewidencyjnych w odniesieniu do całej gminy,
  • w hektarach do części setnych, jeśli proponowana zmiana dotyczy obszaru całej jednostki pomocniczej gminy lub całego obrębu ewidencyjnego, a w przypadku gdy zmiana dotyczy części obszaru jednostki pomocniczej lub części obrębu ewidencyjnego, dodatkowo wyszczególnienie wszystkich numerów działek ewidencyjnych objętych wnioskiem.

Do wniosku musi być dołączone tzw. określenie szacunkowych kosztów jednorazowych i stałych. Dodatkowo co najważniejsze, pod uwagę w tej sprawie brane są wyniki konsultacji z mieszkańcami, przedstawia się tu oddzielne wyniki konsultacji w gminie i w miejscowości. Kluczowe tutaj będą zwłaszcza: zaświadczenie właściwego starosty potwierdzające zgodność danych statystycznych z operatem ewidencyjnym, uchwała rady gminy w sprawie przeprowadzenia konsultacji z mieszkańcami oraz uchwały organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego zawierające opinie rad gminy poprzedzone przeprowadzonymi przez te rady konsultacjami z mieszkańcami.

W sprawach o nadanie gminie statusu miasta ważnym jest również rys historyczny gminy, informacja dotycząca zabytków architektonicznych, kulturowych, wyznaniowych, charakteru i stanu technicznego zabudowy oraz informacje dotyczące struktury zatrudnienia w gminie.

Aby jednak czytelnikowi nie komplikować proceduralnych kwestii związanych z nadaniem konkretnej gminie czy miejscowości statusu miasta, należy w szczególności zwrócić uwagę na terminy obowiązujące w tym procesie. Przypomnijmy, wnioski rozpatrywane są nie później niż do dnia 31 lipca roku poprzedzającego rok budżetowy, a więc upraszczając jeżeli zapada pozytywna decyzja w tej sprawie finalizowana jest Rozporządzeniem Rady Ministrów  „w sprawie połączenia gmin, ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miast oraz zmiany siedziby władz gmin”.

Uzyskanie praw miejskich uzależnione jest od spełnienia kilku warunków. Do najważniejszych zaliczyć trzeba przestrzenno-architektoniczne. Kandydat na miasto powinien posiadać odpowiednią infrastrukturę techniczną (kanalizacja, wodociągi), miejską zabudowę (zwarta, ulice, chodniki). Ponadto na obszarze zabudowy zwartej nie powinno być zabudowy typu zagrodowej.

Kolejnym warunkiem przemawiającym za przyznaniem praw miejskich są uwarunkowania historyczne i administracyjne. Do pierwszych zaliczyć trzeba przede wszystkim posiadanie przez daną miejscowość praw miejskich w przeszłości. Pomocne jest również posiadanie przez daną miejscowość herbu. Oczywiście większe znaczenie będzie miał fakt, że w danej miejscowości swoje siedziby mają instytucje o ponadlokalnym charakterze.

Ważne są również uwarunkowania demograficzne i społeczne. Miejscowość kandydująca do miana miasta powinna posiadać odpowiednią liczbę mieszkańców. Jak wynika z uzasadnień rozporządzeń nadających prawa miejskie, powinna ona wynosić powyżej 2 tys. Ponadto co najmniej 2/3 ludności powinno być zatrudnione poza rolnictwem. Znaczenie ma również poparcie społeczne dla tej inicjatywy.

Wniosek o nadanie praw miejskich złożyć należy do ministra spraw wewnętrznych i administracji do 31 marca za pośrednictwem wojewody. Przed jego złożeniem trzeba pamiętać o przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami. Pamiętać należy, że tryb ich przeprowadzania powinien określać statut gminy i nie trzeba w tej sprawie organizować referendum. Do wniosku trzeba dołączyć odpowiednie dokumenty. Ich spis zawierają przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z 9 sierpnia 2001 r. Wśród ważniejszych wymienić należy rys historyczny gminy lub miejscowości objętej wnioskiem, informację dotyczącą zabytków architektonicznych, kulturowych, wyznaniowych, charakteru i stanu technicznego zabudowy, informacje dotyczące struktury zatrudnienia w gminie – pisze dziennik.